Ao longo dos séculos XIX e XX, as eguas de pura raza galega consideráronse excelentes nais para cabalos de traballo, cruzándoas con razas foráneas das que recibían maior porte, velocidade ou masa muscular, e aos que aportaban rusticidade, resistencia, frugalidade e calidade de casco e articulacións. A falla de control nesta práctica supuxo a case desaparición da raza, preservándose naqueles lugares nos que se conservou un sistema de cría tradicional en liberdade único no mundo, do que se ten constancia continua desde os primeiros poboadores de Galicia.

Hoxe en día, aínda se poden observar greas destes animas pastando ceibes no entorno orixinal onde se creou a raza, nas matogueiras atlánticas da media montaña galega, onde os gandeiros e PURAGA manteñen con celo a súa pureza. Desde PURAGA, traballamos para a conservación destes magníficos animais, así como do seu sistema de cría tradicional, dentro de diferentes liñas de traballo; o fomento do consumo da súa carne e produtos derivados, a preparación de animais destinados á equitación, especialmente infantil, a selección e cría de exemplares marchadores, e a creación e mantemento dun banco de xermoplasma e embrións. Para realizacións destes proxectos PURAGA asinou un convenio coa Conselleria do Medio Rural dentro do marco do PDR de Galicia 2014-2020, cofinanciado con fondos FEADER.